Voeding voor patiënten met peritoneale dialyse

Aangezien de nieren niet meer in staat zijn om elektrolyten in evenwicht te brengen en afvalproducten en overtollig vocht te verwijderen, is het noodzakelijk om de volgende onderwerpen goed te bekijken.

Energie en eiwitten

Energie wordt hoofdzakelijk verkregen uit koolhydraten en vet. Aangezien patiënten met nierfalen een hoger risico hebben op een verhoogd cholesterol, kunt u het advies krijgen om geen voedsel te eten dat rijk is aan verzadigde vetten of cholesterol. Lees de etiketten op het voedsel zorgvuldig om het vet- en cholesterolgehalte te bepalen. Kies onverzadigde vetten van een hogere kwaliteit, zoals olijfolie of vis. Als u diabetes hebt, wees dan zeer voorzichtig met het eten van snoepjes. De begeleiding van een diëtist is extra belangrijk voor mensen met diabetes mellitus.

Als u onvoldoende koolhydraten en vet eet, kan het lichaam eiwitten gaan gebruiken als energiebron, met het risico dat spierweefsel wordt afgebroken om eiwitten vrij te geven.

Onvoldoende eiwitten eten kan leiden tot ondervoeding, gewichtsverlies, spierzwakte en een slechte gezondheid. Ondervoeding is een ernstig risico bij dialysepatiënten. Voordat u begint met dialyse, heeft uw nefroloog u mogelijk verteld een eiwitarm dieet te volgen om de nierfunctie te behouden. Maar nu hebt u verschillende voedingsprioriteiten. De meeste mensen die dialyse ondergaan, worden aangemoedigd om zoveel mogelijk eiwitten van hoge kwaliteit (bijv. gevogelte, vis, rundvlees) te eten. 

Vloeistoffen en natrium

Vloeistoffen helpen bij het handhaven van onze lichaamsstructuur, celactiviteit en lichaamstemperatuur. Als de nieren falen, kan overtollig vocht niet uit het lichaam worden verwijderd en moet u uw dagelijkse vochtinname beperken.

Natriumchloride (zout) is essentieel voor waterregulering, zenuwoverdracht en spierfunctie. Wanneer u voedsel eet dat zout is, drinkt u daardoor meer. Te veel natrium kan leiden tot vochtretentie. Dit kan leiden tot oedeem en een verhoogde bloeddruk en/of kortademigheid. Natrium komt voornamelijk voor in tafelzout en gemaksvoedsel (zoals worstjes, blikvoedsel, diepvriespizza), maar ook brood, kaas en ham bevatten zout. Door beperkt zoutgebruik kunt u de dagelijkse hoeveelheid vocht makkelijker beperken.

Hoe meer water er moet worden verwijderd tijdens de peritoneale dialyse, hoe oncomfortabeler dat voor u kan zijn. Alle dranken bevatten vocht, maar ook voedsel zoals jus en soepen, sauzen, groenten en fruit. Uw diëtist zal met u bespreken hoeveel u elke dag kunt drinken.

Het beperken van vloeistoffen is niet eenvoudig, maar als u onze tips opvolgt, vindt u het misschien niet zo moeilijk als u dacht.

Tips om uw vochtinname te beperken:

  • Als u dorst hebt tussen de maaltijden door, kunt u ijskoude groenten en fruit eten als snack 
  • Neem uw pillen in met appelmoes of jus, als dat mag. 
  • Als u diabetespatiënt bent, moet u uw voorgeschreven bloedglucosespiegels handhaven. Hoge spiegels vergroten de dorst. 
  • Gebruik kleine bekers en glazen en drink met kleine slokjes
  • Voorkom een droge mond: spoel uw mond met mondwater of poets uw tanden. Zuigen op harde snoepjes (citroenzuurtjes) of een partje citroen of limoen helpt ook. U kunt ook proberen een deel van uw toegestane hoeveelheid water in te vriezen en op de ijsblokjes te zuigen. 
  • Voeg geen zout aan uw voedsel toe
  • Vermijd voedingsmiddelen met een hoog natriumgehalte (gemaksvoedsel, worst, kaas, salami)
  • Kook met kruiden en specerijen in plaats van zout 
  • Gebruik geen zoutvervangers. Die kunnen kalium in plaats van zout bevatten
  • Vermijd voedingsmiddelen waarbij op het etiket natrium vermeld staat als een van de eerste vijf ingrediënten

Kalium

Kalium is een belangrijk mineraal voor neuromusculaire werking en eiwitmetabolisme. Gezonde nieren verwijderen overtollig kalium uit het lichaam. Hoge niveaus kunnen spierzwakte en een onregelmatige hartslag veroorzaken, wat gevaarlijk kan zijn.

Kalium komt voornamelijk voor in fruit en groenten zoals bananen, abrikozen en tomaten, zuivelproducten en chocolade. Uw nefroloog kan kaliumbindende geneesmiddelen voorschrijven om hoge concentraties te voorkomen. 

Hier volgen wat tips om uw kaliuminname te verminderen:

  • U kunt een deel van het kalium uit aardappelen en andere groenten verwijderen door ze te schillen, te snijden en een paar uur te laten weken in een grote kom met water. Vervang het water voordat u ze gaat koken
  • Isotonische dranken bevatten meestal veel kalium. Controleer het etiket voordat u ze drinkt

Fosfaat

Het mineraal in fosfaat is fosfor - het werkt samen met calcium om sterke botten en tanden te behouden. Gezonde nieren verwijderen overtollig fosfaat. Bij normale dialyseprocedures kan niet al het teveel aan fosfaat worden verwijderd. (Dit geldt mogelijk niet voor lange dialysesessies - raadpleeg uw nefroloog.) Een verhoogde fosfaatconcentratie in het bloed zorgt ervoor dat calcium uit uw botten wordt verwijderd, waardoor deze zwak en kwetsbaarder worden - nierbotziekte.

Om dit te voorkomen kan uw nefroloog fosfaatbinders voorschrijven, een geneesmiddel dat wordt ingenomen tijdens het eten om het fosfaat te binden en uit te scheiden. 

Beperk voedingsmiddelen die rijk zijn aan fosfaat, zoals zuivelproducten, noten en bonen, hoewel ze rijk zijn aan eiwitten. Uw diëtist zal u begeleiden bij het verlagen van uw inname en tegelijk het behouden van het eiwitgehalte in uw nierdieet.

Voedingssupplementen

Er bestaan veel verschillende voedingssupplementen die een goed hulpmiddel zijn om ondervoed of slecht gevoed zijn te voorkomen. Als u een voedingssupplement nodig hebt, helpt uw diëtist u een voedingssupplement te vinden dat geschikt voor u is.

Gerelateerde onderwerpen

Dialysepatiënten hebben specifiekere voeding nodig dan andere mensen.